آیا می‌دانید روغن فلکس چیست و در چه مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ تجربه استفاده از این روغن را دارید؟ هنگام اتصال دو فلز در فرآیند لحیم‌کاری، مانند مونتاژ بُرد مدار چاپی، روغن فلکس یکی از چیزهایی است که برای دستیابی به یک پیوند متالورژیک قوی نیاز داریم. با استفاده از بهترین روغن فلکس، میتوانید مطمئن باشید که اتصال بین دو فلز حتی با فرسودگی و پارگی در طول زمان ترک نمی‌خورد و شل نمی‌شود.
چنانچه قصد خرید روغن فلکس را دارید، پیشنهاد ما این است در ابتدا با انواع مختلف این محصول و مصارف آن آشنا شوید. در این مقاله با ما همراه باشید تا کاربردهای روغن فلکس را بهتر بشناسید و با بهترین برند تولیدکننده این محصول آشنا شوید.
آشنایی با روغن فلکس و انواع آن
روغن فلکس (Flux) با حذف لایه‌های اکسیدی که قبل، بعد یا در حین لحیم‌کاری روی سطح فلزات تشکیل می‌شوند به انجام این فرآیند کمک می‌کند. روغن فلکس به شما اجازه می‌دهد لحیم‌کاری را به شکلی یکنواخت‌تر و روان‌تر انجام داده و از گلوله شدن مواد جلوگیری کنید. در ادامه با انواع مختلف روغن فلکس آشنا می‌شویم:
فلکس رُزین (نوع R)
ساده‌ترین نوع روغن فلکس که بیش از هزار سال است مورد استفاده قرار می‌گیرد، رزین طبیعی مشتق شده از درخت کاج است. رزین قطران کاج در حلال حل و سپس تقطیر می‌شود تا رزین شفاف و سفید مورد استفاده در روغن فلکس لحیم‌کاری به دست آید. رزین مجموعه‌ای از اسیدهای طبیعی است که عمدتاً از اسید ابیتیک و همولوگ‌های آن تشکیل می‌شود. این نوع روغن فلکس را معمولاً در ایزوپروپیل الکل حل می‌کنند.
برخی فعال‌کننده‌ها نیز به این روغن فلکس اضافه می‌شوند تا توانایی آن را برای حل کردن لایه‌های اکسید سنگین‌تر، به‌ویژه آن‌هایی که در دمای لحیم‌کاری بالاتر تولید می‌شوند را افزایش دهند. از جمله فعال‌کننده‌هایی که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند میتوان به اسیدهای آلی، ترکیبات هالوژنه (حاوی کلر یا برم)، آمیدها و نمک‌های آلی مونوبازیک و دوبازیک اشاره کرد. همه این فعال‌کننده‌ها خورنده بوده و باید از صفحه مدار خارج شوند.
اما چرا نمی‌توان این محصول را بهترین روغن فلکس دانست؟ این نوع روغن فلکس می‌تواند یون‌های کلرید و سایر بقایای خورنده را از خود به جای بگذارد؛ بنابراین باید پس از لحیم‌کاری از روی برد مدار چاپی پاک شود. باقی‌مانده‌های این روغن فلکس نیز گاهی چسبناک هستند و گرد و غبار را جذب می‌کنند که ممکن است حاوی عناصر رسانایی باشد که می‌تواند باعث ایجاد خرابی‌های الکتریکی روی برد شود. همچنین میتوانید با مراجعه به مقاله تفاوت روغن لحیم با روغن فلکس و کاربردهای آن اطلاعات جامع‌تری کسب کنید.
روغن فلکس No-Clean
این نوع روغن فلکس را میتوان با رزین طبیعی یا رزین‌های مصنوعی تهیه کرد. این محصول به طور کلی مانند فلکس رزین (نوع R) است، اما معمولاً صمغ طبیعی با غلظت بسیار کمتری نسبت به فلکس نوع R (R، RMA و RA) در آن به کار می‌رود. فلکس‌های مصنوعی no-clean حاوی رزین‌های مصنوعی هستند که همان خواص رزین طبیعی را به محصول می‌دهند. این نوع روغن فلکس معمولاً پسماند از خود به جای نمی‌گذارد یا میزان پسماند آن بسیار کم و ناچیز است.
روغن فلکس no-clean برای کمک به تولیدکنندگان برد مدار طراحی شد تا زمان و هزینه مورد نیاز برای تمیز کردن برد پس از لحیم‌کاری حذف شود. این محصول را میتوان بهترین روغن فلکس دانست؛ زیرا پسماند بسیار کمتری نسبت به نوع R باقی می‌گذارد که معمولاً در عملکرد برد تداخلی ایجاد نمی‌کند و باعث خرابی‌های طولانی‌مدت به دلیل خوردگی نمی‌شود. البته پسماند روغن فلکس no-clean ممکن است چسبناک باشد و گرد و غبار را جذب کند یا ظاهر صفحه مدار را کثیف نشان دهد؛ بنابراین بهتر است پس از لحیم‌کاری تمیز شود.
روغن فلکس محلول در آب
روغن فلکس محلول در آب معمولاً از رزین‌های محلول در آب تشکیل می‌شود که پسماند آن را باید با استفاده از آب تمیز کرد. برخی از فلکس‌های محلول در آب، بر پایه آب ساخته می‌شوند که نیاز به استفاده از روغن فلکس بر پایه الکل را از بین می‌برند. این برای افرادی که به دنبال کم‌ترین آسیب به محیط زیست هستند گزینه خوبی به شمار می‌رود. فعال‌کننده‌های اسیدی که معمولاً در روغن فلکس محلول در آب مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از اسیدهای آلی، ترکیبات هالوژنه (حاوی کلر یا برم)، آمیدها و نمک‌های آلی مونوبازیک و دوبازیک. همه این فعال‌کننده‌ها خورنده هستند و برای افزایش دوام و کیفیت کار، باید از صفحه مدار پاک شوند.
کاربرد روغن فلکس
اما دلیل ضرورت استفاده از بهترین روغن فلکس چیست؟ هنگام انجام هر پروژه لحیم‌کاری، روغن فلکس باید برای ایجاد یک اتصال قوی و بهبود اتصالات لحیم‌کاری استفاده شود. روغن فلکس به کاهش اکسیداسیون، بهبود جریان لحیم‌کاری و بهبود تماس الکتریکی کمک می‌کند. هنگامی که روغن فلکس به درستی اعمال شود، به طور کامل به حذف اکسیداسیون کمک می‌کند. علاوه بر این، از ورود جریان هوا به برد جلوگیری کرده و از قطعات الکترونیکی و مکانیکی برد نیز محافظت می‌کند. علاوه بر این، روغن فلکس راحت‌تر به فلز غیراکسیده متصل می‌شود که جریان روی مدار الکتریکی را بهبود می‌بخشد؛ بنابراین به طور کلی کاربرد روغن فلکس در تعمیرات موبایل این است که رسانایی را افزایش داده و احتمال وقوع خوردگی و سایر مشکلات را کاهش می‌دهد.
بهترین روغن فلکس چه ویژگی‌هایی دارد؟
اکنون که با انواع و کاربردهای روغن فلکس آشنا شدیم، بیایید بررسی کنیم که هنگام خرید بهترین روغن فلکس باید چه ویژگی‌هایی را مورد توجه قرار داد. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
فعال بودن
به معنی توانایی روغن فلکس برای حل کردن اکسیدهای روی سطح فلز و تسهیل لحیم‌کاری است. البته روغن‌های فلکس بسیار فعال خورنده نیز هستند.
خورندگی
انواع فلکس حاوی هالیدها (ترکیبات کلر، فلوئور و غیره) و برخی اسیدهای معدنی به شدت خورنده‌اند. پسماند آن‌ها روی فلز ممکن است باعث خوردگی و کاهش عایق بودن سطح شود، بنابراین پس از عملیات لحیم‌کاری باید پسماند آن‌ها را با دقت پاک کرد. تا جای ممکن باید از فلکسی که کمتر خورنده است استفاده شود.
قابلیت تمیز کردن
از آنجا که تمیز کردن روغن فلکس و پسماند آن مهم است، هنگام خرید بهترین روغن فلکس باید این ویژگی را در نظر بگیرید. روغن‌های فلکسی که دارای محتوای جامد بیشتری هستند، اغلب پسماند بیشتری را به جا می‌گذارند. روغن فلکس no-clean فرار است و هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارد.
چسبندگی پسماند
در صورتی که پسماندها پاک نشده و چسبناک باشند، می‌توانند گرد و غبار را جذب و جمع کنند. این منجر به بروز برخی مشکلات در میزان عایق بودن سطح خواهد شد.
ویسکوزیته
بهترین روغن فلکس به راحتی اعمال می‌شود اما در عین حال ویسکوزیته کافی دارد تا هنگام استفاده پخش نشود. روغن فلکس همچنین می‌تواند قبل و در حین فرآیند لحیم‌کاری به عنوان یک چسب موقت برای نگه داشتن قطعات الکترونیکی در محل به کار رود.
درصد مواد جامد
هرچه درصد مواد جامد در روغن فلکس کمتر باشد، احتمال باقی ماندن پسماند کمتر خواهد بود. روغن‌های فلکس با محتوای جامد کم (حتی ۱-۲٪) پسماند بسیار ناچیزی به جا می‌گذارند و معمولاً از نوع no-clean هستند.
رسانا بودن
برخی از انواع روغن فلکس ممکن است پسماند رسانا به جا بگذارند که منجر به خطاهای تصادفی در مدارهایی می‌شود که با امپدانس بالا کار می‌کنند. انواع مختلف روغن فلکس پسماندهایی با میزان رسانایی متفاوت دارند.
بهترین روغن فلکس
اما بهترین روغن فلکس کدام است؟ تعمیرکاران پیشکسوت و حرفه‌ای می‌دانند که امتک (AMTECH) یکی از برترین تولیدکنندگان روغن فلکس در سطح جهان به شمار می‌رود. این برند آمریکایی روغن فلکس را در اندازه‌ها و بسته‌بندی‌های متفاوت به بازار عرضه می‌کند که نوع ۱۰۰ گرمی آن در فروشگاه آی‌سی استور موجود است. نقطه ذوب این محصول ۱۸۳ درجه بوده و رنگی شفاف دارد.
روغن فلکس امتک برای لحیم‌کاری بهتر و باکیفیت‌تر و قلع‌پذیری راحت‌تر استفاده می‌شود. این خمیر روی دستگاه BGA به خوبی کار می‌کند و برای کسانی که تعمیرات برد لپ‌تاپ یا کامپیوتر انجام می‌دهند بهترین گزینه به شمار می‌رود زیرا باعث نمی‌شود قطعات کوچک بعد از گرم شدن برد حرکت کنند. علاوه بر این، روغن فلکس امتک فاقد مواد سرطان‌زا است و باعث سوختن برد نمی‌شود.
سخن پایانی
موفقیت تنها با تسلط بر جزئیات و انجام کارها به شکلی تمیز و دقیق به دست می‌آید، هر چقدر هم که این جزئیات کوچک باشند. چیزی به ظاهر کم اهمیت مانند انتخاب روغن فلاکس مناسب می‌تواند در موفقیت‌آمیز بودن فرآیند مونتاژ بردهای الکترونیکی عاملی نقشی کلیدی ایفا کند. روغن‌های فلکس حرفه‌ای و باکیفیت معمولاً قیمت بیشتری دارند، اما مزایای بیشتری را در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهند و کیفیت کلی کار را بالا می‌برند. در این مقاله به معرفی بهترین روغن فلکس یعنی روغن فلکس امتک پرداختیم. میتوانید هم اکنون این محصول را با بهترین قیمت از فروشگاه آی‌سی استور تهیه فرمایید.
سوالات متداول
1- تفاوت رُزین و رِزین چیست؟
رُزین یک فرم جامد از رِزین طبیعی است که از صمغ کاج و سایر گیاهان مخروطی به دست می‌آید. رِزین یک ماده جامد یا بسیار چسبناک و قابل پلیمریزاسیون با منشأ گیاهی یا مصنوعی است. برای ساخت روغن فلکس از رُزین استفاده می‌شود.
2- چگونه میتوان پسماند روغن فلکس را از روی سطح پاک کرد؟
روغن فلکس بر پایه رُزین نیاز به حلالهای شیمیایی با فلوئوروکربن دارد. روغن فلکس در آب را با مواد شوینده و آب دیونیزه میتوان پاک کرد. روغن فلکس no-clean نیز معمولاً پسماند ندارد.
3- چگونه از روغن فلکس استفاده کنیم؟
برای استفاده دقیق و تمیز از روغن فلکس باید آن را با کمک یک سرنگ یا دستگاهی شبیه به آن اعمال کرده و به آن گرما بدهید تا ذوب شود.
